FT: Σε κρίση το μεγαλύτερο διυλιστήριο της Ιταλίας τρία χρόνια μετά την πώληση από τη Lukoil

Μήνες μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία (Φεβρουάριος 2022) η Lukoil (με έδρα τη Μόσχα) εξαναγκάζεται να πουλήσει το μεγαλύτερο διυλιστήριο της Ιταλίας. Μετά τις κυρώσεις της ΕΕ στο ρωσικό πετρέλαιο, βρίσκεται σε κρίση. Λαμβάνει προσφορές και τελικά καταλήγει στην κυπριακή GOI Energy Ltd. Η Ρώμη εγκρίνει την πώληση…

Οι Financial Times φιλοξενούν εκτενές ρεπορτάζ αποκαλύπτοντας μιας από τις πιο εντυπωσιακές και συνάμα μυστηριώδεις ιστορίες των τελευταίων ετών στον ευρωπαϊκό ενεργειακό τομέα.

Ο Έλληνας δισεκατομμυριούχος που είναι πλέον ο μεγαλοεπενδυτής των εγκαταστάσεων συγκρούεται με την Trafigura για τους όρους της συμφωνίας προμήθειας αργού πετρελαίου

«Πρωταγωνιστούν» ένας Έλληνας δισεκατομμυριούχος εφοπλιστής (Γιώργος Οικονόμου) που είναι τώρα ο κύριος επενδυτής του διυλιστηρίου και η Trafigura, ένας γίγαντας στο εμπόριο πρώτων υλών,  που σήμερα συγκρούονται για τους όρους μιας συμφωνίας προμήθειας αργού πετρελαίου.

Το κλείσιμο της συμφωνίας

Ξετυλίγοντας το κουβάρι οι FT ξεκινούν με την εξαγορά του εργοστασίου ISAB, στην πόλη Priolo της Σικελίας το 2023, από την κυπριακή GOI Energy, με την υποστήριξη της Trafigura. Πρόκειται για μια συμφωνία της τελευταίας στιγμής που συνέβαλε για να πραγματοποιηθεί ο γαλλο-ισραηλινός μεγιστάνας Beny Steinmetz. Η πώληση εγκρίθηκε από την ιταλική κυβέρνηση, αλλά καλύφθηκε από μυστήριο, καθώς ούτε ο αγοραστής ούτε η Ρώμη αποκάλυψαν την ταυτότητα των μετόχων της.

Τα έγγραφα που είδαν οι Financial Times δείχνουν ότι ο μεγαλύτερος επενδυτής στο Argusm, το fund που ελέγχει την GOI Energy, κατά τη στιγμή της συναλλαγής, ήταν ο Γιώργος Οικονόμου. Πρόκειται για έναν γνωστό εφοπλιστή (ιδιοκτήτη της TMS Tankers) που ήταν ένας από τους μεγαλύτερους θαλάσσιους μεταφορείς ρωσικού πετρελαίου, μετά την εισβολή στην Ουκρανία το 2022.

Η GOI Energy και η Trafigura ξεπέρασαν την προσφορά του αντίπαλου εμπορικού οίκου Vitol και του αμερικανικού ομίλου ιδιωτικών κεφαλαίων Crossbridge Energy Partners και εξασφάλισαν τη συμφωνία παρά την αντίθεση της αμερικανικής κυβέρνησης.

Ο Οικονόμου επένδυσε στο διυλιστήριο μαζί με τον Steinmetz και το πρώην στέλεχος της Trafigura Michael Bobrov, σύμφωνα με τα έγγραφα που είδαν οι FT. Οι σχέσεις μεταξύ των τριών ανδρών έχουν έκτοτε «χαλάσει» λόγω των χρημάτων και των όρων μιας 10ετούς συμφωνίας προμήθειας και εμπορίας πετρελαίου που υπεγράφη με την Trafigura, σύμφωνα με έξι άτομα που επικαλείται στην έρευνα της η βρετανική εφημερίδα.

Σύννεφα καπνού

Πάντα σύμφωνα με το ρεπορτάζ των FT, o Οικονόμου έχει υποστηρίξει ότι η Trafigura ευθύνεται για τα προβλήματα του διυλιστηρίου. Έχει διαμαρτυρηθεί σε συναντήσεις ότι η συμφωνία προμήθειας και εκχώρησης είναι υπερβολικά ευνοϊκή για τον εμπορικό όμιλο, επιτρέποντάς του να προστατεύει τα κέρδη του, ενώ η εγκατάσταση λειτουργεί με ζημία. Η Trafigura από την πλευρά της δηλώνει ότι το διυλιστήριο απαιτεί περισσότερες επενδύσεις για την αναβάθμιση των λειτουργιών εν μέσω δύσκολων συνθηκών της αγοράς.

Το αυξημένο λειτουργικό κόστος των διυλιστηρίων λόγω των υψηλότερων τιμών του φυσικού αερίου και των αντισταθμιστικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα επιβαρύνει τα περιθώρια κέρδους σε όλη την Ευρώπη, καθιστώντας δύσκολο για όλα τα διυλιστήρια -εκτός από τα πιο αποδοτικά- να βγάλουν τα έξοδά τους.

Οι εσωτερικές διαμάχες που αναπτύχθηκαν θα μπορούσαν να απειλήσουν την επιβίωση της εγκατάστασης που παρέχει το ένα πέμπτο της ικανότητας διύλισης της Ιταλίας, απασχολεί άμεσα περίπου 1.000 άτομα και υποστηρίζει άλλες 8.500 θέσεις εργασίας στην τοπική περιοχή, γράφουν οι Financial Times.

Αμφισβήτηση της επένδυσης

Και η ιστορία συνεχίζεται… με τις επικρίσεις κατά της ιταλικής κυβέρνησης, η οποία ενέκρινε την πώληση στην GOI Energy παρόλο που οι κύριοι επενδυτές της δεν είχαν καμία εμπειρία στην ιδιοκτησία ή τη λειτουργία διυλιστηρίων.

«Αυτές οι επιχειρήσεις έντασης κεφαλαίου απαιτούν μεγάλες επενδύσεις, αλλά υποφέρουν από ασταθείς ταμειακές ροές, οπότε η οικονομική ευρωστία του αγοραστή είναι βασικό στοιχείο», δήλωσε ο Alan Gelder, αντιπρόεδρος διύλισης, χημικών και πετρελαϊκών αγορών της Wood Mackenzie.

«Εκ των υστέρων θα μπορούσε κανείς να πει ότι η ιταλική κυβέρνηση θα έπρεπε να είχε επιλέξει άλλη εναλλακτική λύση από την πώληση στην [GOI Energy]».

Σύμφωνα με τους όρους της συμφωνίας, η GOI απέκτησε το διυλιστήριο, ενώ η Trafigura συμφώνησε να παράσχει κεφάλαιο κίνησης για τη χρηματοδότηση της λειτουργίας του και, σύμφωνα με δύο άτομα που γνωρίζουν τη συμφωνία, κατέβαλε στην GOI προκαταβολικά 30 εκατ. ευρώ για την προμήθεια του εργοστασίου με αργό πετρέλαιο και την πώληση του διυλισμένου προϊόντος που παράγει για 10 χρόνια.

«Οι εμπορικές συμφωνίες της Trafigura με την ISAB είναι ανεξάρτητες και με όρους που βασίζονται στην αγορά, σύμφωνα με παρόμοιες εμπορικές συμφωνίες σε όλο τον κόσμο», ανέφερε η Trafigura σε δήλωσή της στους FT. «Σε δύσκολες συνθήκες της αγοράς, το διυλιστήριο Priolo χρειάζεται ουσιαστικές βελτιώσεις απόδοσης και περαιτέρω επενδύσεις για να παραμείνει ανταγωνιστικό. Προσφέραμε τη βοήθειά μας στην ISAB και την ιταλική κυβέρνηση για να βοηθήσουμε στην εξασφάλιση ενός βιώσιμου μέλλοντος για αυτό το σημαντικό περιουσιακό στοιχείο», προσθέτει.

Επαναδιαπραγμάτευση ή την ακύρωση της σύμβασης με την Trafigura

Η ISAB υπέβαλε φέτος αίτηση στις αρχές της Σικελίας για την αναδιάρθρωση της επιχείρησης μέσω εξωδικαστικής «διευθέτησης μιας επιχειρηματικής κρίσης με διαπραγμάτευση».

Ο Οικονόμου ελπίζει να χρησιμοποιήσει τη διαδικασία για να επιβάλει την επαναδιαπραγμάτευση ή την ακύρωση της σύμβασης με την Trafigura, σύμφωνα με δύο άτομα που γνωρίζουν το θέμα. Ο Οικονόμου έχει επίσης εξετάσει το ενδεχόμενο πώλησης του διυλιστηρίου, αλλά η συμφωνία προμήθειας έχει αποδειχθεί σημαντικό εμπόδιο στις συζητήσεις με τους υποψήφιους αγοραστές, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν τις συζητήσεις.

Κατά τη στιγμή της εξαγοράς, ο Οικονόμου παρουσιάστηκε στην ιταλική κυβέρνηση ως ο τελικός πραγματικός δικαιούχος μιας κυπριακής οντότητας που κατείχε το 52% της Argus Fund, η οποία ήλεγχε το 70% της GOI, σύμφωνα με τα έγγραφα που είδαν οι FT. Η υπόλοιπη υπομονάδα του Argus Fund ανήκε σε μια οντότητα που ελεγχόταν από δύο ιδρύματα, στους δικαιούχους των οποίων περιλαμβάνονταν τα παιδιά του Steinmetz, όπως προκύπτει από τα έγγραφα.

Η σύνδεση του Steinmetz με το διυλιστήριο και ο ρόλος του στη διαπραγμάτευση της συμφωνίας με τις ιταλικές αρχές αποκαλύφθηκε από τους FT το 2023.

Δάνειο σε… μετοχές

Το 2023 ο Οικονόμου αποφάσισε να δανείσει χρήματα στην GOI Energy, ώστε να μπορέσει να αποπληρώσει ένα ανεξόφλητο χρέος με τη Lukoil. Τον Ιανουάριο του περασμένου έτους, αφού η GOI απέτυχε να αποπληρώσει το δάνειο, επέλεξε να το μετατρέψει σε μετοχές και να αποδυναμώσει τους άλλους μετόχους, όπως προκύπτει από τα έγγραφα. Ο 71χρονος εφοπλιστής ελέγχει τώρα το 99% των μετοχών της GOI, μέσω μιας πολύπλοκης δομής κεφαλαίων.

Η GOI πλήρωσε περίπου 180 εκατ. ευρώ για το εργοστάσιο στην πόλη Priolo, ξεπερνώντας σημαντικά τις Vitol και Crossbridge, οι οποίες είχαν προσφέρει περίπου 55 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με δύο άτομα που γνωρίζουν τους όρους των προσφορών. Εκτιμούν ότι πλήρωσε επίσης αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ για το πετρέλαιο που βρισκόταν στο εργοτάξιο κατά τη στιγμή της εξαγοράς.

Η ιταλική κυβέρνηση ενέκρινε την επένδυση έχοντας το δικαίωμα να ασκεί βέτο σε συμφωνίες ή να επιβάλλει απαιτήσεις για την αγορά στρατηγικών περιουσιακών στοιχείων.

Κάτι τέτοιο δεν έγινε. Ιταλοί αξιωματούχοι δήλωσαν καθησυχασμένοι από τη συμμετοχή της Trafigura και του Bobrov, ο οποίος είναι επίσης επενδυτής, μαζί με τον γαμπρό του Steinmetz, στο μεγαλύτερο διυλιστήριο του Ισραήλ. Η GOI είχε επίσης προσφέρει διαβεβαιώσεις σχετικά με τη διατήρηση των θέσεων εργασίας και των επιπέδων παραγωγής, είπαν τότε.

Πηγή: In.gr