ING: Η δασμολογική «βαριοπούλα» συντρίβει την παγκόσμια τάξη πραγμάτων

Αν και αυτές τις ημέρες υπάρχει κάποια ανακούφιση από τον δασμολογικό καταιγισμό, αυτό δεν σημαίνει ότι ο κόσμος βιώνει μια ήπια ή ανεπαίσθητη αλλαγή. Βιώνει, αντίθετα τις συνέπειες «μιας άγριας βαριοπούλας», γράφει ο Carsten Brzeski, επικεφαλής μάκρο ανάλυσης της ING. Κατά τον ίδιο, αυτή η «βαριοπούλα», καταρρίπτει την παγκόσμια τάξη των τελευταίων 80 ετών.

Αφού ξεκαθαρίζει ότι για τον ίδιο, οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν πάντα ο ηγέτης του ελεύθερου κόσμου, ανεξάρτητα από το αν συμφωνεί με όλα όσα συμβαίνουν εκεί, είναι δύσκολο να κατανοήσει πώς οι ΗΠΑ αναλαμβάνουν έναν εντελώς νέο ρόλο στην παγκόσμια σκηνή. Αυτό που βλέπουμε αυτήν τη στιγμή δεν είναι μια ήπια επαναφορά ή ανεπαίσθητη αλλαγή στις οικονομικές σχέσεις, αλλά μάλλον μια «άγρια βαριοπούλα», που γκρεμίζει την παγκόσμια παγκόσμια τάξη των τελευταίων 80 ετών, αναφέρει χαρακτηριστικά ο Brzeski.

Ένας καθολικός δασμός 10% και οι κλαδικές επιβαρύνσεις στον χάλυβα

Ένα αυτοπροκαλούμενο οικονομικό σοκ

Τις τελευταίες δύο εβδομάδες ο κόσμος βιώνει μια βόλτα με το τρενάκι του τρόμου, αν και το χειρότερο σενάριο για τους δασμούς φαίνεται να έχει αποφευχθεί. Ωστόσο, ας μην ξεχνάμε ότι εξακολουθούν να υπάρχουν πολύ υψηλότερα επίπεδα δασμών τώρα από ό,τι είχαμε πριν από την «Ημέρα Απελευθέρωσης».

Ένας καθολικός δασμός 10% και οι κλαδικές επιβαρύνσεις στον χάλυβα, το αλουμίνιο, τα αυτοκίνητα και ενδεχομένως τα φαρμακευτικά προϊόντα, επίσης, θα επηρεάσουν την παγκόσμια οικονομία. Ακόμη και με την παύση των 90 ημερών, η τρέχουσα κλιμάκωση θα επαναφέρει τους παγκόσμιους δασμούς στα επίπεδα που είδαμε τελευταία φορά στις αρχές της δεκαετίας του 1930 – το τελευταίο επεισόδιο ενός παγκόσμιου εμπορικού πολέμου που ξεκίνησε ένας πρόεδρος των ΗΠΑ με τον νόμο Smoot-Hawley. Και ξέρουμε πώς τελείωσε…

Το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν υπάρχουν νικητές στους εμπορικούς πολέμους. Μόνο ηττημένοι… αλλά κάποιοι χάνουν περισσότερο από άλλους. Αυτή τη στιγμή, ο αντίκτυπος των ανακοινωθέντων δασμών θα είναι σαφώς πληθωριστικός και πιθανώς υφεσιακός στις ΗΠΑ. Επίσης, είναι πολύ απίθανο να αυξηθούν και τα κρατικά έσοδα και οι θέσεις εργασίας στη μεταποίηση να επιστρέψουν στις ΗΠΑ.

Πολλά θα εξαρτηθούν από την προθυμία της Federal Reserve

Τι θα κάνει η Fed

Πολλά θα εξαρτηθούν από την προθυμία της Federal Reserve να αντιμετωπίσει και να μετριάσει αυτό που, ο Brzeski, αποκαλεί αυτοπροκαλούμενο οικονομικό σοκ στην οικονομία. Και αν ο Donald Trump θα επιτύχει ή όχι τις υποσχεθείσες φορολογικές περικοπές.

Στην Ευρώπη και σε πολλούς άλλους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, το σοκ των δασμών είναι πιθανό να είναι υφεσιακό και αποπληθωριστικό. Ο αντίκτυπος σε έναν ήδη αδύναμο εξαγωγικό κλάδο είναι αρκετά ξεκάθαρος. Αυτό που είναι πιο περίπλοκο να αξιολογηθεί είναι ο έμμεσος αντίκτυπος μέσω των πληγμάτων εμπιστοσύνης τόσο για τους καταναλωτές όσο και για τις εταιρείες.

Καθώς άλλες χώρες προσπαθούν να πουλήσουν τα προϊόντα τους στην ΕΕ αντί για τις ΗΠΑ, ο κίνδυνος αποπληθωριστικού σοκ αυξάνεται. Για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η ασθενέστερη ανάπτυξη και ο αποπληθωρισμός ανοίγουν την πόρτα όχι μόνο σε μια μείωση των επιτοκίων τον Απρίλιο, αλλά και σε περαιτέρω μειώσεις το καλοκαίρι.

Η Ευρώπη δεν μπορεί πλέον να κρύβεται στη σκιά της Αμερικής

Ομολογουμένως, υπάρχουν πιθανώς περισσότερα που δεν γνωρίζουμε από όσα γνωρίζουμε, παραδέχεται επίσης ο Brzeski. Πόσο καιρό θα παραμείνουν πραγματικά σε ισχύ αυτοί οι συντελεστές, αν θα υπάρξουν εξαιρέσεις ή ακόμη και περαιτέρω μείωση της κλίμακας των απειλών των ΗΠΑ, είναι οι άγνωστες μεταβλητές.

Μια ύφεση στις ΗΠΑ και περαιτέρω διορθώσεις στο χρηματιστήριο θα ωθήσουν την κυβέρνηση Trump να αντιστρέψει την πορεία της; Επίσης ένα ακόμη ερώτημα, όπως και το πώς θα αντιδράσουν οι άλλες χώρες, τόσο ως προς τα αντίποινα, όσο και ως προς τη διαπραγμάτευση και τα μέτρα μετριασμού.

Είτε μας αρέσει είτε όχι, είτε κρατάμε τα μάτια μας κλειστά είτε όχι

Μετά την Τέχνη της Συμφωνίας, θα έχουμε ίσως την Τέχνη της Ήττας

Αλλά υπάρχουν πολλά περισσότερα στις εξελίξεις των τελευταίων τριών μηνών. Είτε μας αρέσει είτε όχι, είτε κρατάμε τα μάτια μας κλειστά είτε όχι, είτε προσπαθούμε να κατανοήσουμε πρωτοφανείς οικονομικές και πολιτικές κινήσεις είτε όχι, οι ΗΠΑ δεν θέλουν πλέον να έχουν το λεγόμενο «υπερβολικό προνόμιο», εκτιμά ο Brzeski. Η διεθνής γεωπολιτική παγκόσμια τάξη πραγμάτων αλλάζει.

Αρχικά, ήταν η άμυνα και η ασφάλεια και τώρα, είναι το εμπόριο και η οικονομία. Μια άλλη ιστορική υπενθύμιση: ήταν οι ΗΠΑ που ηγήθηκαν των πρωτοβουλιών για όλα τα πολυμερή ιδρύματα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπως το ΔΝΤ, η Παγκόσμια Τράπεζα, το ΝΑΤΟ και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ή καλύτερα, ο προκάτοχός του, η Γενική Συμφωνία Δασμών και Εμπορίου). Αυτό δημιούργησε μια διεθνή γεωπολιτική παγκόσμια τάξη στην οποία μια κυρίαρχη δύναμη, οι ΗΠΑ, υπαγόρευε τη σειρά πολιτικών που ακολουθούσαν άλλες χώρες.

Αυτή η εποχή φαίνεται να έχει τελειώσει και φαίνεται ότι θα αντικατασταθεί από μονομερείς προσεγγίσεις.

Η επόμενη ημέρα

Οι συνέπειες για τον υπόλοιπο κόσμο και την παγκόσμια οικονομία είναι δύσκολο να κατανοηθούν. Για να κάνουμε κάποια ιστορική σύγκριση, υπάρχουν δύο τρόποι για να δούμε την τρέχουσα κατάσταση: συγκρίσιμη με το 1989 ή με την πανδημία. Η πτώση του Τείχους του Βερολίνου στα τέλη της δεκαετίας του ’80 άλλαξε για τα καλά την Ευρώπη και τον κόσμο. Η πανδημία θεωρήθηκε επίσης ως μια μακροχρόνια διαρθρωτική μετατόπιση προς την παγκόσμια οικονομία, η οποία τελικά εξαφανίστηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου, μόλις λίγα χρόνια αργότερα (με μερικές εξαιρέσεις, όπως η υβριδική εργασία).

Για την Ευρώπη, η ζωή στη σκιά των ΗΠΑ είναι στο τέλος της. Εναπόκειται πλέον στους ηγέτες της Ευρώπης να μην θρηνήσουν αυτή την εξέλιξη, αλλά μάλλον να εργαστούν για τη «στρατηγική αυτονομία» και το «υπερβολικό προνόμιο» της ίδιας της ηπείρου. Ο τρόπος για να γίνει αυτό θα πρέπει να χαράσσεται σταδιακά, καταλήγει ο Brzeski.