Τράπεζες: Άνοιξη με νέους πόλους στην ελληνική αγορά

Η φράση του αείμνηστου Γιάννη Κωστόπουλου σε μια γενική συνέλευση των μετόχων της Alpha Bank στις αρχές της δεκαετίας του 2000, κόντρα στο κλίμα ευφορίας της εποχής, ότι η εγχώρια τραπεζική αγορά δεν μπορεί να υποστηρίξει περισσότερα από 2,5 σχήματα, έμελλε να είναι προφητική.
Ηταν η περίοδος που δεκάδες πιστωτικά ιδρύματα δραστηριοποιούνταν στην Ελλάδα, με τον αριθμό τους μετά την είσοδο της χώρας στο ευρώ να διαμορφώνεται σε επίπεδα-ρεκόρ.

Η επιβεβαίωση της πρόβλεψής του δεν άργησε παρά μερικά χρόνια. Λίγους μήνες μετά τη χρεοκοπία του Ελληνικού Δημοσίου το 2010, απευθυνόμενος στο σώμα των μετόχων της τράπεζας που διοικούσε, προεξοφλούσε εκ νέου κύμα συγχωνεύσεων, προς διασφάλιση της πληγείσας χρηματοπιστωτικής ευστάθειας.

Κι αυτό διότι το κούρεμα του ελληνικού χρέους, σε συνδυασμό με την ύφεση στην ελληνική οικονομία, δεν άφηνε περιθώρια για κάτι διαφορετικό.

Η συγκέντρωση

Πράγματι, μέσα σε λιγότερο από τρία χρόνια η δομή του τραπεζικού τομέα άλλαξε δραματικά. Ιστορικά πιστωτικά ιδρύματα, αλλά και σχεδόν όλα τα μικρότερα σχήματα, δεν άντεξαν το βάρος των απωλειών από το PSI και την έκρηξη των κόκκινων δανείων και απορροφήθηκαν από τους τέσσερις μεγάλους ομίλους που κρατήθηκαν στη ζωή με τη στήριξη των μνημονιακών πακέτων. Την έξοδό της από την Ελλάδα αποφάσισε και η συντριπτική πλειονότητα των ξένων τραπεζών.

Ταυτόχρονα ξεκίνησαν διεργασίες για συγχωνεύσεις μεταξύ των συστημικών ομίλων, προς εξασφάλιση της βιωσιμότητάς τους.

Επισήμως έγιναν τρεις απόπειρες, οι οποίες εν τέλει δεν προχώρησαν (Alpha – Eurobank, Εθνική – Eurobank, Εθνική – Alpha Bank), αν και στο παρασκήνιο τα κυοφορούμενα deals ήταν περισσότερα.

Το νέο τοπίο άρχισε να ξεκαθαρίζει στα μέσα της δεκαετίας του 2010. Σε εκείνη τη συγκυρία η αγορά βρέθηκε με 4 σχήματα που συνεχίζουν να ελέγχουν έως και σήμερα πάνω από το 90% της αγοράς δανείων και καταθέσεων, την Attica Bank που κρατήθηκε στη ζωή με συνεχή υποστήριξη από τα ασφαλιστικά ταμεία-μετόχους της και μία σειρά από προβληματικές κατά βάση συνεταιριστικές τράπεζες που αναζητούσαν τον ρόλο τους.

Τα νέα εγχειρήματα

Οι 4 μεγάλοι του κλάδου έχουν επιστρέψει σε πλήρη κανονικότητα, ενώ νέα εγχειρήματα αναδύονται τόσο μέσα από συνενώσεις δυνάμεων στις μικρότερες τράπεζες όσο και με την είσοδο νέων παικτών στον κλάδο. Πρόκειται για τα εξής:

1. Ο 5ος πόλος

Με τη συγχώνευση Attica Bank – Παγκρήτιας δημιουργήθηκε η πέμπτη μεγαλύτερη τράπεζα στην Ελλάδα, η οποία με την κεφαλαιακή υποστήριξη των νέων ιδιωτών μετόχων της καθάρισε από τα κόκκινα δάνεια και διαθέτει πλέον τη δύναμη πυρός για να διεκδικήσει υψηλότερα μερίδια στην ελληνική αγορά.

Η λειτουργική τους συγχώνευση θα ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2025 και υπό νέα επωνυμία το νέο σχήμα φιλοδοξεί σε περαιτέρω μεγέθυνση την επόμενη τριετία.

2. Optima Bank

Η τράπεζα ιδρύθηκε πριν από 5 περίπου χρόνια, μετά την εξαγορά από τους μέχρι σήμερα βασικούς της μετόχους, της Επενδυτικής Τράπεζας της Ελλάδος. Μέσα σε αυτό το σύντομο διάστημα έχει εδραιώσει τη θέση της ως εναλλακτική επιλογή για νοικοκυριά και επιχειρήσεις, με τη διοίκησή της να βλέπει σημαντική ανάπτυξη των δραστηριοτήτων της τα επόμενα χρόνια. Είναι χαρακτηριστικό ότι από κοινού Optima Bank και Attica Bank είχαν το 2024 μερίδιο της τάξης του 20% επί της συνολικής καθαρής πιστωτικής επέκτασης στην Ελλάδα.

3. Aegean Baltic Bank

Η διοίκηση της τράπεζας, η οποία αυτή τη στιγμή επικεντρώνεται σε εργασίες που έχουν σχέση με τη ναυτιλία, υπό τη νέα της μετοχική σύνθεση, έχει ενημερώσει την Τράπεζα της Ελλάδος πως θα επεκτείνει τις δραστηριότητες και σε άλλους τομείς, δίνοντας έμφαση τόσο στην επιχειρηματική πίστη όσο και στο retail. Πρόκειται για ένα κερδοφόρο πιστωτικό ίδρυμα με ισχυρή κεφαλαιακή επάρκεια και ρευστότητα, αλλά και με πολύ χαμηλό, μονοψήφιο δείκτη καθυστερήσεων.

4. Snappi

Πρόκειται για μία αμιγώς ψηφιακή τράπεζα, με βασικό μέτοχο την Πειραιώς, η οποία θα ανοίξει τις ηλεκτρονικές της πύλες μέχρι τον Ιούνιο. Θα στοχεύει στις ηλικίες 18-40 ετών, προσφέροντας σε πρώτη φάση απλά τραπεζικά προϊόντα. Με βάση το σχέδιό της μέσα στο 2025 θα έχει αποκτήσει τους πρώτους της 100.000 πελάτες, ενώ στόχος είναι το 1 εκατομμύριο την επόμενη 4ετία με τη διεύρυνση των παρεχόμενων υπηρεσιών.

5. Συνεταιριστικές τράπεζες

Κινητικότητα παρατηρείται και στον τομέα των συνεταιριστικών τραπεζών, οι οποίες έχουν υιοθετήσει πλέον τα διεθνή λογιστικά πρότυπα, διατηρούν δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας πάνω από τα ελάχιστα εποπτικά όρια, ενώ έχουν αντιμετωπίσει σε μεγάλο βαθμό το πρόβλημα των κόκκινων δανείων. Ορισμένες δε εξ αυτών έχουν καταφέρει να διατηρήσουν συστημικά μερίδια στις τοπικές αγορές που δραστηριοποιούνται.

Οι διοικήσεις τους στοχεύουν στην εξασφάλιση πανελλαδικής άδειας το επόμενο διάστημα, η οποία είναι απαραίτητη για τη γεωγραφική τους επέκταση, και στη μετατροπή τους σε ΑΕ για την παροχή ενός διευρυμένου χαρτοφυλακίου προϊόντων και υπηρεσιών. Οι σχετικές κινήσεις έχουν ήδη ξεκινήσει.

Τις προηγούμενες ημέρες ανακοινώθηκε η συμφωνία της Τράπεζας Ηπείρου με νέο στρατηγικό επενδυτή, που θα εισφέρει 30 εκατ. ευρώ για την υλοποίηση του επιχειρησιακού της σχεδίου.

Ανάλογα σχέδια έχει και η Τράπεζα Χανίων, η διοίκηση της οποίας βρίσκεται σε επαφή με στρατηγικούς επενδυτές, με στόχο την εξασφάλιση των απαραίτητων πόρων για την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων της μετά τη μετατροπή σε ΑΕ και τη λήψη πανελλαδικής άδειας.

Μεγέθη ικανά για να ακολουθήσουν την ίδια διαδρομή, προσελκύοντας φρέσκα κεφάλαια, διατηρούν επίσης οι Τράπεζες Καρδίτσας και Θεσσαλίας.

Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ (ΟΤ) – ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ