Ράσελ Βόουτ: Ποιος είναι ο «εγκέφαλος» πίσω από τον Αμερικανό Πρόεδρο

Πολλοί ομοσπονδιακοί υπάλληλοι συνειδητοποίησαν ότι η δουλειά τους μπορεί να διατρέχει σοβαρό κίνδυνο, όταν ο Ίλον Μασκ και τα όργανα του εισήλθαν με το ζόρι στα κεντρικά γραφεία της Υπηρεσίας Διεθνούς Ανάπτυξης των ΗΠΑ – USAID. Αλλά την επόμενη μέρα, έγινε σαφές ότι ο αντίπαλος των ομοσπονδιακών υπαλλήλων δεν ήταν ο Μασκ ή τα τσιράκια του. Στην πραγματικότητα αντιμετώπιζαν τον Ράσελ Βόουτ, τον πιστό του Τραμπ, ο οποίος είχε μόλις διοριστεί διευθυντής του Γραφείου Διαχείρισης και Προϋπολογισμού (OMB) καθώς και αναπληρωτής διευθυντής του CFPB.

Ο Μασκ ισχυρίστηκε ότι έχει περικόψει 150 δισεκατομμύρια δολάρια από τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό, αλλά ανεξάρτητες αναλύσεις έχουν δείξει ότι ο πραγματικός αριθμός μπορεί να είναι πολύ χαμηλότερος από αυτόν που διαφημίζεται. Οι πιο δραματικές καρατομήσεις της, συμπεριλαμβανομένης της USAID, μπλοκαρίστηκαν (τουλάχιστον προσωρινά) από ομοσπονδιακούς δικαστές. Οι γελοιότητες του Μασκ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στα podcast και σε δημόσιους χώρους έχουν κατά καιρούς αποδειχθεί τουλάχιστον αναποτελεσματικές.

Σχεδόν κανένας δεν είχε ακούσει για τον Βόουτ προτού γίνει διευθυντής του CFPB, κάτι που λίγο-πολύ αρέσει στον Βόουτ, ο οποίος αυτοαποκαλείται «βαρετός τύπος του προϋπολογισμού», και  είναι περισσότερο γνωστός για τη συγγραφή του βιβλίου Έργου 2025 του Heritage Foundation, το οποίο έχει γίνει κάτι σαν Βίβλος για τη δεύτερη θητεία Τραμπ. Η δεξαμενή σκέψης του Βόουτ, το Κέντρο για την Ανανέωση της Αμερικής, έχει συντάξει πολυάριθμα έγγραφα πολιτικής που υποστηρίζουν θέσεις του Τραμπ όπως η προσάρτηση της Γροιλανδίας και τη θέσπιση ευρέων δασμών. Στο επίκεντρο της ιδεολογίας του Βόουτ βρίσκεται η ενιαία εκτελεστική θεωρία, η οποία σύμφωνα με τους επικριτές ισοδυναμεί με ένα επιχείρημα ότι ο Τραμπ πρέπει να έχει ευρύ περιθώριο για να κάνει ό,τι θέλει.

Ο ισχυρότερος άνθρωπος μετά τον Τραμπ

Αυτός ο συνδυασμός πίστης και γνώσης του Βόουτ για το πώς λειτουργεί στην πραγματικότητα η κυβέρνηση τον καθιστά ίσως το πιο ισχυρό πρόσωπο στην Ουάσιγκτον πέραν του Τραμπ.

«Είναι ένας από τους κρίσιμους αρχιτέκτονες της αναδιάρθρωσης της αμερικανικής κυβέρνησης από τον Τραμπ», είπε στο Bloomberg ο πρώην επικεφαλής στρατηγικής του Τραμπ, Στιβ Μπάνον.

Φαλακρός και γενειοφόρος, με ένρινη φωνή και καθηγητικό στιλ, ο Βόουτ είναι τόσο επικεντρωμένος όσο ο Μασκ είναι ασταθής. «Υπάρχουν μέλη της κυβέρνησης Τραμπ που είναι θλιβερά ανίκανα», είπε στο Bloomberg ο Μπόμπι Κόγκαν, ο οποίος υπηρέτησε ως σύμβουλος του OMB υπό τον Πρόεδρο Μπάιντεν και τώρα είναι ανώτερος διευθυντής στο Κέντρο Αμερικανικής Προόδου. «Ο Βόουτ είναι πολύ έξυπνος. Είναι προσεκτικός. Ξέρει απολύτως τι κάνει».

Ενώ ο Μασκ ανέλαβε τα εύσημα για το κλείσιμο υπηρεσιών και η ομάδα του DOGE τράβηξε τα πυρά των συνδικάτων, Ο Βόουτ ήταν αυτός που έκανε αθόρυβα μεγάλο μέρος της πραγματικής δουλειάς.

Η αντίθεση του οράματος του Βόουτ με τους ιδρυτικούς στόχους του CFPB, τους οποίους ονειρευόταν η γερουσιαστής Ελίζαμπεθ Γουόρεν ως απάντηση στην οικονομική κρίση του 2008, υποδηλώνει το εύρος των φιλοδοξιών των Μασκ και Βόουτ. Όμως, ενώ ο Μασκ ήταν ο κύριος χαρακτήρας των πρώτων δύο μηνών της δεύτερης θητείας του Τραμπ, η επιρροή του στην Ουάσιγκτον μπορεί να μην διαρκέσει.

Αν ο Μασκ επανέλθει στην εκτός κυβέρνησης ζωή του, ο Βόουτ θα καταστεί ακόμη πιο σημαντικός. Εκεί όπου ο Μασκ έχει δείξει ζήλο ταύρου εν υαλοπωλείω, ο Βόουτ έχει τις θεσμικές γνώσεις —και ίσως την υπομονή— για να κάνει τις περικοπές του DOGE μόνιμες.

Ο Βόουτ μεγάλωσε σε θρησκευόμενη οικογένεια

Ο Βόουτ μεγάλωσε στο Trumbull, στο νοτιοδυτικό Κονέκτικατ, αν και η οικογένειά του δεν ταίριαζε στο στερεότυπο του πλούσιου προαστίου. Ήταν ένα από επτά παιδιά μιας θρησκευόμενης οικογένειας με μέτρια οικονομικά μέσα. Ο πατέρας του Βόουτ, βετεράνος πεζοναύτης, εργαζόταν ως ηλεκτρολόγος. Η μητέρα του ήταν δασκάλα σε δημόσιο σχολείο που αργότερα συνίδρυσε ένα χριστιανικό δημοτικό σχολείο. Ο Βόουτ δεν έχει πει σχεδόν τίποτα για την παιδική του ηλικία, εκτός από το ότι τα χρήματα ήταν λίγα και η πίστη ήταν εξαιρετικά σημαντική. Πήγε σε χριστιανικές καλοκαιρινές κατασκηνώσεις, σε ιδιωτικό χριστιανικό σχολείο στο Trumbull και, αργότερα, στο Wheaton College, ένα ευαγγελικό ίδρυμα λίγο έξω από το Σικάγο.

Ο Βόουτ δεν ήταν δεξιός ιδεολόγος ως φοιτητής. Έλαβε υποψηφιότητα για αντιπρόεδρος του φοιτητικού σώματος το 1997, με πλατφόρμα υπέρ της ανακύκλωσης και της απελευθέρωσης των άκαμπτων κοινωνικών κωδίκων του σχολείου, οι οποίοι γενικά περιόριζαν τους άνδρες και τις γυναίκες να επισκέπτονται ο ένας τον κοιτώνα του άλλου χωρίς επίβλεψη. Έχασε τον αγώνα, αλλά δεν απομακρύνθηκε από την πολιτική. Το επόμενο έτος, έκανε πρακτική άσκηση για τον τοπικό του βουλευτή, τον Ρεπουμπλικανό Κρις Σέις, προτού προσγειωθεί το 1999 ως νομοθετικός ανταποκριτής στο γραφείο του γερουσιαστή Φιλ Γκραμ.

Φιλ Γκραμ, ο μέντορας του  στον οικονομικό συντηρητισμό

Ο Ρεπουμπλικανός από το Τέξας Γκράμ, έκανε για πρώτη φορά το όνομά του ως ένα από τα μεγαλύτερα γεράκια για το έλλειμμα της Αμερικής τη δεκαετία του 1980. Ο Γκράμ είναι διάσημος για ένα νομοσχέδιο, που υπογράφηκε από τον Πρόεδρο Ρόναλντ Ρίγκαν το 1985, που έκανε τους νομοθέτες να συμφωνήσουν ότι εάν δεν μπορούσαν να καταλάβουν πώς να φτάσουν κάτω από έναν προκαθορισμένο στόχο δαπανών, ο Λευκός Οίκος θα αναγκαζόταν να θεσπίσει γενικές περικοπές χωρίς την έγκριση του Κογκρέσου, μια διαδικασία γνωστή ως δέσμευση.

Το 1990, ωστόσο, το Κογκρέσο επανέγραψε τον νόμο ώστε να είναι λιγότερο αυστηρός και ο Πρόεδρος Τζορτζ Μπους συμφώνησε να αυξήσει τους φόρους. Ήταν η εποχή της φούσκα των dot-com ανέβαζε τα ομοσπονδιακά φορολογικά έσοδα σε τέτοιο βαθμό που ο πρόεδρος της Federal Reserve, Άλαν Γκρίνσπαν, θα προειδοποιούσε τελικά για τους κινδύνους υπερβολικών πλεονασμάτων του προϋπολογισμού. Οι ανησυχίες για το έλλειμμα έμοιαζαν περίεργες και ο Γκράμ βρέθηκε περιθωριοποιημένος.

Νωρίς στα χρόνια του στην Ουάσιγκτον, άρχισε να παρακολουθεί μαθήματα νομικής τη νύχτα. Γύρω στο 2001, όταν ο Γκραμ πρότεινε στον Βόουτ μια προαγωγή σε βοηθό νομοθέτη – μια δουλειά με περισσότερες και πιο απρόβλεπτες ώρες – δέχτηκε και είπε ότι ήταν έτοιμος να εγκαταλείψει τη νομική σχολή του Πανεπιστημίου George Washington για να αφοσιωθεί πλήρως στη νέα δουλειά. Ο Βόουτ αποφοίτησε τρία χρόνια αργότερα.

Την πολιτική του Γκραμ υιοθέτησε και ο Βόουτ. Υιοθέτησε τις φράσεις του Γκραμ, συμπεριλαμβανομένων των «τα υποζύγια» (φορολογούμενοι) και «επιβάτες» (άτομα που βασίζονται στην κρατική βοήθεια). Άρχισε επίσης να χρησιμοποιεί αυτό που ο Γκραμ ονόμασε Dickey Flatt Test: αξιολογώντας εάν ένα προτεινόμενο κυβερνητικό πρόγραμμα άξιζε τα λεφτά του. Εδώ οι φιλοσοφίες των δύο ανδρών διέφεραν. Εκεί που ο Γκραμ πλαισίωνε το ερώτημα σε μεγάλο βαθμό με ελευθεριακούς όρους (μην φορολογείτε εκτός αν χρειάζεται), ο Βόουτ εφάρμοσε ένα πολιτιστικό φίλτρο, δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στους κινδύνους της χρήσης κρατικών χρημάτων για τη χρηματοδότηση αριστερών έργων.

Ο Βόουτ πέρασε αρκετά χρόνια δουλεύοντας για έναν προστατευόμενο του Γκραμ, τον Τζεμπ Χένσαρλινγκ, και στη συνέχεια υπηρέτησε ως εκτελεστικός διευθυντής της Ρεπουμπλικανικής Επιτροπής Μελέτης, μιας δεξιάς κοινοβουλευτικής ομάδας.

Ο Βόουτ έφυγε από το Κογκρέσο το 2010 και πήγε να εργαστεί ως αντιπρόεδρος της Heritage Action for America, του λόμπι του Heritage Foundation. Εκεί ασχολήθηκε με ένα άλλο από τα αγαπημένα χόμπι του Γκραμ: να αποκαλεί το Κογκρέσο αδίστακτο.

Πολέμιος της νομοθετικής εξουσίας

Σε μια σειρά από δοκίμια για το Red State, τον ιστότοπο σχολίων που διευθύνει ο συντηρητικός ραδιοφωνικός παρουσιαστής Έρικ Έρικσον, ο Βόουτ καταδίκασε τους Ρεπουμπλικάνους του Κογκρέσου επειδή, όπως το είδε, απέτυχαν να μπλοκάρουν την ατζέντα του προέδρου Ομπάμα.

Αν ο χρόνος του Βόουτ με τον Γκραμ τον μεταμόρφωσε σε δημοσιονομικό γεράκι, οι απόψεις του για την εκτελεστική εξουσία ήρθαν στο επίκεντρο κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ. Ο Βόουτ μπήκε στη διοίκηση, αρχικά ως υποδιευθυντής της OMB, με κάποιους αξιόλογους εχθρούς. Μαζί με τις επιθέσεις του στους μετριοπαθείς Ρεπουμπλικάνους, είχε γράψει ένα δοκίμιο το 2016 για τον Γουίτον, το πανεπιστήμιό του, την εποχή που προσπαθούσε να απολύσει μια καθηγήτρια, τη Λαρίσια Χόκινς, η οποία είχε πει ότι οι μουσουλμάνοι «λατρεύουν τον ίδιο Θεό» με τους χριστιανούς. Ο Βόουτ έγραψε για να υποστηρίξει την απόλυση της Χόκινς. «Οι μουσουλμάνοι δεν έχουν απλώς μια ελλιπή θεολογία», έγραψε. «Δεν γνωρίζουν τον Θεό».

Κατά τη διάρκεια της ακρόασης επιβεβαίωσης του Βόουτ το 2017, ο γερουσιαστής Μπέρνι Σάντερς χρησιμοποίησε το δοκίμιο ως παράδειγμα του διχασμού του Τραμπ. Σημειώνοντας ότι υπάρχουν εκατομμύρια Αμερικανοί μουσουλμάνοι, ο Σάντερς ρώτησε: «Προτείνετε όλοι αυτοί οι άνθρωποι να είναι καταδικασμένοι; Τι γίνεται με τους Εβραίους; Είναι και αυτοί καταδικασμένοι;» Ο Vought διατήρησε την ψυχραιμία του. «Γερουσιαστή, είμαι Χριστιανός», είπε επανειλημμένα. Ο Σάντερς πίεσε: «Αυτός ο υποψήφιος δεν είναι πραγματικά κάποιος που υποτίθεται αντιπροσωπεύει αυτή την χώρα».

Αφού επιβεβαιώθηκε, ο Βόουτ χαρακτήρισε την αντιπαράθεση ως ένα «σας τα έλεγα» σε συνοδοιπόρουςς σε μια λαϊκιστική ιδεολογία που μερικές φορές αποκαλείται «χριστιανικός εθνικισμός». Ο Βόουτ αποκάλεσε αργότερα τα σχόλια του Sanders «προειδοποιητική βολή προς τους χριστιανούς σε ολόκληρη τη χώρα».

Ο Βόουτ προσέγγισε τη θητεία του στην OMB, αρχικά ως υποδιευθυντής και αργότερα ως διευθυντής, με τον ζήλο ενός ακτιβιστή.

Η ιδέα ενός μυστικού «καθεστώτος» που ελέγχεται από αυτό που ο Βόουτ περιέγραψε ως μια ανίερη συμμαχία από λομπίστες, διεφθαρμένα μέλη του Κογκρέσου, ελίτ των μέσων ενημέρωσης και υπηρεσιών πληροφοριών έγινε δημοφιλής μεταξύ των μελών της ακροδεξιάς ως ένας τρόπος να εξηγηθεί η αναποτελεσματικότητα του Τραμπ κατά την πρώτη του θητεία. Όπως το είδε ο Βόουτ, η κύρια δουλειά του OMB ήταν να «δαμάσει τη γραφειοκρατία» και «να τους φέρει να κάνουν αυτό που τους λέει ο πρόεδρος».

Δημιουργικές ερμηνείες των νόμων

Πολλοί από τους υπαλλήλους του γραφείου προϋπολογισμού ένιωσαν σαν να είχαν μπει στη Ζώνη του Λυκόφωτος. «Το OMB είναι ένα ασυνήθιστο μέρος του Λευκού Οίκου, καθώς οι υπάλληλοι καριέρας πιστεύουν πραγματικά ότι είναι πιστοί στη δημόσια διοίκηση – ότι είναι εκεί για να υπηρετήσουν οποιαδήποτε διοίκηση υπάρχει, αλλά ότι η υψηλότερη πίστη τους είναι στην καλή διαδικασία», είπε στο Bloomberg η Σάρον Μπλοκ, η οποία εργάστηκε στο OMB υπό τον Μπάιντεν και τώρα είναι καθηγήτρια στη Νομική Σχολή του Χάρβαρντ. Η προσέγγιση του Βόουτ, μπροστά σε αυτήν την αντίσταση, ήταν βασικά να την αγνοήσει.

Όπως λέει ο Βόουτ, δεν παρερμήνευε το νόμο, απλά σκεφτόταν δημιουργικά να βρει μια νομική βάση για να βοηθήσει τον Τραμπ να πετύχει τους στόχους του. Δηλαδή, έκανε ακριβώς αυτό που θα περίμενες από έναν πιστό πολιτικό διορισμένο.

Το χαρακτηριστικό επίτευγμα του Βόουτ περιλάμβανε την υπέρβαση της άρνησης των Δημοκρατικών του Κογκρέσου να υποστηρίξουν τα σχέδια του Τραμπ για την κατασκευή νέας περίφραξης κατά μήκος των συνόρων ΗΠΑ-Μεξικού.

Ως νομικό ζήτημα, οι υπάλληλοι σταδιοδρομίας είχαν ένα θέμα. Τα ομοσπονδιακά δικαστήρια σχεδόν αμέσως μπλόκαραν τα κεφάλαια, αν και το Ανώτατο Δικαστήριο επέτρεψε αργότερα να προχωρήσει η κατασκευή και η επιτυχία απλώς σκλήρυνε την άποψη του Βόουτ για την εκτελεστική εξουσία. Αργότερα το ίδιο έτος, παρακράτησε προσωρινά εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια σε χρηματοδότηση του Κογκρέσου για βοήθεια στην Ουκρανία. Για τον Βόουτ η απόφαση ήταν απλή, ακολουθούσε τις επιθυμίες του Τραμπ.

Η απόφαση να διακοπούν τα κονδύλια στην Ουκρανία αποδείχθηκε πολιτικά καταστροφική και οδήγησε στην παραπομπή του προέδρου. (Αθωώθηκε από τη Γερουσία.)

Ο Μασκ ως πολλαπλασιαστής ισχύος

Η ιδέα ότι ο Μασκ θα μπορούσε να είναι ο βασικός άξονας για την αντεπίθεση του Βόουτ φαινόταν εξωφρενική ακόμη και πριν λίγους μήνες για τους περισσότερους, αν και όχι για τους συμμάχους του. Την ημέρα αφότου ο Τραμπ είπε σε μια συνεδρίαση της Οικονομικής Λέσχης της Νέας Υόρκης ότι δημιουργούσε μια κυβερνητική επιτροπή αποτελεσματικότητας και ότι θα έθετε επικεφαλής τον Μασκ, ένας επί χρόνια συνεργάτης του Βόουτ στάθηκε σε μια διαδικαστική πρόταση.

Ο Μαρκ Παολέτα που υπηρέτησε ως γενικός σύμβουλος της OMB υπό τον Βόουτ (και έκτοτε επέστρεψε στη θέση αυτή), αναφερόταν στην ιδέα της δέσμευσης, σύμφωνα με την οποία ένας πρόεδρος αρνείται να δαπανήσει χρήματα που το Κογκρέσο έχει οικειοποιηθεί. Πρότεινε ότι ο Μασκ θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την τακτική «ως εργαλείο» για να «βρίσκει οικονομίες».

Υπήρχε ένα πρόβλημα σε αυτό – δηλαδή ότι η κατάσχεση είναι λίγο πολύ παράνομη, ακόμη και κάτω από μια στενή ερμηνεία του Συντάγματος που υποστηρίζουν Βόουτ και Παολέτα. Ένα σχετικό νομικό πρόβλημα είναι ότι τα περισσότερα από τα κυβερνητικά τμήματα που επιδίωξε να περικόψει ο Μασκ ιδρύθηκαν από το Κογκρέσο που σημαίνει ότι πολλές από τις ενέργειες του DOGE δεν παραβιάζουν μόνο τον έλεγχο αλλά και όποιον νόμο δημιούργησε την εν λόγω υπηρεσία.

Αυτό ήταν αρκετό για να αμβλύνει πολλά από αυτά που επιδίωξε να κάνει ο Μασκ. Τους τελευταίους δύο μήνες, ομοσπονδιακοί δικαστές έχουν εμποδίσει μεταξύ άλλων απόπειρες απόλυσης δόκιμων υπαλλήλων, συλλογής αρχείων της Διοίκησης Κοινωνικής Ασφάλισης και πρόσβασης στο σύστημα πληρωμών του Υπουργείου Οικονομικών.

Προς το παρόν, δεν είναι σαφές πόσες περικοπές κόστους έχει επιτύχει ο Μασκ ή πόσο διαρκείς θα αποδειχθούν οι προσπάθειες του Βόουτ να τραυματίσει το ομοσπονδιακό εργατικό δυναμικό.

Εν τω μεταξύ, η CFPB, όπως και το μεγαλύτερο μέρος της ομοσπονδιακής κυβέρνησης υπό τον Τραμπ, υπάρχει σε ένα είδος κενού, επίσημα ανοιχτό αλλά χωρίς να λειτουργεί πραγματικά.