Unilever Hellas: Πώς έχτισε την παρουσία στην Ελλάδα – Η πορεία από το 1962

Στις 9 Ιουλίου 1961, στην Αίθουσα Τροπαίων της Βουλής, με την μεγαλύτερη δυνατή επισημότητα, υπογράφτηκε η Συμφωνία Σύνδεσης μεταξύ της Ελλάδος και της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας.

Αξιωματούχοι της ελληνικής κυβέρνησης του Κωνσταντίνου Καραμανλή και των 6 ευρωπαϊκών χωρών τότε ολοκλήρωσαν τις διαπραγματεύσεις που άρχισαν από το 1955.

Η συμφωνία ψηφίστηκε από τη Βουλή στις 28 Φεβρουαρίου του 1962. Και τέθηκε σε ισχύ την 1η Νοεμβρίου του 1962. Τελικά ολοκληρώθηκε το 1979 με την Συνθήκη Προσχώρησης και από την την 1η Ιανουαρίου του 1981 η Ελλάδα έγινε πλήρες μέλος της – τότε – ΕΟΚ.

Η Ελλάδα στον παγκόσμιο χάρτη των πολυεθνικών

Ομως προϊόντος του χρόνου και με την ωρίμανση των συζητήσεων για τη συμφωνία, ακόμη από τα τέλη της δεκαετίας του 1950 και πολύ περισσότερο με την ψήφιση της η ελληνική αγορά «τοποθετήθηκε» στους «χάρτες» της γεωγραφικής επέκτασης των ευρωπαικών πολυεθνικών ομίλων – κυρίως στην κατηγορία των προϊόντων ευρείας κατανάλωσης. Είναι τότε που αρχίζει η μεταπολεμική τους διείσδυση στην Ελλάδα.

Πριν ακόμη στεγνώσει το μελάνι των υπογραφών μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και της ΕΟΚ, το φθινόπωρο του 1961, ο Βασίλης Μελάς, πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της Ελαϊς ΑΕ – από τις κορυφαίες ελαιουργίες της εποχής – συγκεντρώνει το προσωπικό της εταιρείας και τους ανακοινώνει πως «ενόψει του ανταγωνισμού της ΕΟΚ, το διοικητικό συμβούλιο αποφάσισε να συνεργαστεί με την πολυεθνική εταιρεία Unilever N.V» – Ν. Μέλιος Ευαγ. Μπαφούνη «85 χρόνια Ελαίς».

Η είσοδος της Unilever στην Ελαΐς

Η Unilever στη σημερινή της μορφή είναι προϊόν συγχώνευσης μιας ολλανδικής και μιας αγγλικής «συνιστώσας», που η κάθε μία εξ αυτών έλκει την καταγωγή της από τα μέσα του 19ου αιώνα.

Καθ΄ όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του 1950 – αλλά και στη δεκαετία του 1960 – οι οικονομικές χρήσεις της Ελαΐς ΑΕ ήταν κερδοφόρες! Τον επόμενο χρόνο, το 1962, παράλληλα με την Συμφωνία Σύνδεσης που εγκρίνεται από τη Βουλή και τίθεται σε εφαρμογή, υπογράφεται και η σύμβαση της Unilever με την Ελαΐς.

Σύμφωνα με την οποία της εκχωρείται στην Unilever το 20% των μετοχών της. Αυτή είναι και η αφετηρία για τη ελληνική σταδιοδρομία του αγγλο – ολλανδικού πολυεθνικού ομίλου. Ομως ο ξένος όμιλος δεν περιορίζεται μόνο στην περίπτωση της Ελαΐς.

Η επένδυση στην Klinex

Τον επόμενο χρόνο, το 1963 δημιουργεί την θυγατρική της, την Unilever Hellas και διευρύνει την επενδυτική της παρουσία στην ελληνική αγορά. Από το 1947 οι αδελφοί Χρήστος και Νίκος Χατζηκοκόλης δημιουργούν την εταιρεία Klinex και παράγουν την ομώνυμη χλωρίνη.

Η Unilever Hellas αποκτά συμμετοχή στην εταιρεία και ολοκληρώνει την εξαγορά της στα τέλη της δεκαετίας του 1970.

Οι ίδιοι επιχειρηματίες έχουν επίσης δημιουργήσει και την εταιρεία Ελληνική Βιομηχανία Απορρυπαντικών (ΕΒΑ) – παρήγαγε απορρυπαντικά και διάφορα άλλα καθαριστικά είδη.

O εμπλουτισμός της γκάμας με νέα προϊόντα

Την ίδια χρονιά, μαζί με την Klinex, εξαγοράζουν και την ΕΒΑ. Oι αδελφοί Χατζηκοκόλη θεωρούνταν από τους πιο σημαντικούς έλληνες επιχειρηματίες, εκείνη την εποχή, στον τομέα των καθαριστικών ειδών.

Και το γεγονός αυτό επιβεβαιώθηκε από την απόφαση ενός πολυεθνικούς ομίλου, όπως της Unilever, να εξαγοράσει και τις δύο εταιρείες τους!

Στα χρόνια που ακολούθησαν κι ενώ οι όροι της Συμφωνίας Σύνδεσης τίθενται σε εφαρμογή, η Unilever αυξάνει τα ποσοστά της στις εξαγορασθείσες εταιρείες, διευρύνει την γκάμα των προϊόντων της στην Ελλάδα.

Και πλέον στη δεκαετία του 1980 είναι ένας από τους κορυφαίους ομίλους καταναλωτικών προϊόντων στην ελληνική αγορά. Βέβαια στη δεκαετία του 1970 οι οικονομικές συνθήκες είναι δύσκολες.

Η πετρελαϊκή κρίση και ο πληθωρισμός

Η πετρελαϊκή κρίση και ο υψηλός πληθωρισμός προκαλούν μείωση των πωλήσεων. Η ανάπτυξη των μεγάλων λιανεμπορικών ομίλων στην ευρωπαϊκή και την αμερικανική αγορά, περιορίζει την διαπραγματευτική ισχύ της βιομηχανίας διεθνώς.

Αλλά και στην Ελλάδα -μετά από το 1974- η οικονομική κατάσταση είναι δύσκολη. Ο έλεγχος των τιμών αποτελεί βασική παράμετρο της ασκούμενης οικονομικής πολιτικής. Τόσο στη δεκαετία του 1970 όσο και στη δεκαετία του 1980.

Παρόλα αυτά οι θυγατρικές της Unilever στην Ελλάδα συνεχίζουν να έχουν κερδοφόρες οικονομικές χρήσεις. Σε κάποιες χρονιές η κερδοφορία τους είναι χαμηλότερη από το ύψους πληθωρισμού – είναι τα χρόνια του υψηλού πληθωρισμού – ωστόσο όμως κέρδη υπάρχουν πάντα!

Τα ηγεμονικά μερίδια

Από το 1984 άρχισε να δραστηριοποιείται και στον εισαγωγικό τομέα, φέρνοντας στην ελληνική αγορά προϊόντα του μητρικού ομίλου – διεθνείς «μπράντες» που αποκτούν ηγεμονικά μερίδια αγοράς!

Η εταιρεία δεσπόζει όλο και περισσότερο στην αγορά. Το 1970 η Unilever αποκτά το 45% των μετοχών και μέχρι το 1982 κατόρθωσε να αποκτήσει την πλειοψηφία της Ελαΐς, το 67,5%.

Η έξοδος από την Ελαΐς από το ΧΑ

Λίγα χρόνια αργότερα θα αποκτήσει το 100% των μετοχών της και το 2007 – μετά από 66 χρόνια θα αποσύρει την μετοχή της από το Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών. Είχε εισαχθεί το 1941!

Το 1986 πρόεδρος των δύο εταιρειών, της Ελαίς ΑE και της Lever Hellas AE ανέλαβε ο Κ. Πινότσης και αντιπρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος ο Λέων Μελάς. Το 1990 ο Λ. Μελάς απεβίωσε και στη θέση του ανέλαβε ο Γ. Καραγιώργος (ο οποίος απεβίωσε το 1996).

Από το 1997 πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος ανέλαβε ο κ. Σπ. Δεσύλλας. To 2005 οι δύο εταιρείες συγχωνεύθηκαν και δημιουργήθηκε η Ελαϊς – Unilever Hellas AΕ.

Ο μακροβιότερος πρόεδρος

Το 2014 μετά από 17 χρόνια ο κ. Δεσύλλας συνταξιοδοτήθηκε – υπήρξε ο μακροβιότερος πρόεδρος της εταιρείας όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς στη Unilever.

Εν συνεχεία ανέλαβε η κυρία Ηρώ Αθανασίου, την οποία το 2017 την διαδέχθηκε ο γάλλος Ζαν Φρανσουά Ετιέν. Ακολούθησαν ο κ. Αντριου Κένεντι και το 2023 ο κ. Δημήτρης Μαγγιώρος, ο οποίος αποχώρησε τον επόμενο χρόνο και από τις πρώτες μέρες του  2025 ανέλαβε την θέση του προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου ο κ. Γιώργος Τζαβάρας.

Ο πρόεδρος και CEO κ. Γιώργος Τζαβάρας

Το 1991 η εταιρεία προχώρησε σε μια επένδυση που αυτοχρηματοδοτούνταν και δημιούργησε μονάδα φυσικού εξευγενισμού, βελτιώνοντας την ποιότητα των προϊόντων της και μειώνοντας παράλληλα το κόστος παραγωγής τους.

Το deal με τον Κίκιζα για το Pummaro

Στα τέλη του 1998 απέκτησε από την εταιρεία Κίκιζας ΑΒΕΕ τα προϊόντα ντομάτας με την επωνυμία Pummaro και Πελαργός, καθώς και το εργοστάσιο παραγωγής τους στη Γαστούνη του Νομού Ηλείας έναντι 11,8 δισ. δραχμών. Λίγο αργότερα εξαγόρασε και τα προϊόντα ντομάτας της βιομηχανίας ζυμαρικών Στέλλα ΑΕ αντί 398 εκατ. δραχμών.

Τα προϊόντα τομάτας μαζί με το εργοστάσιο στη Γαστούνη πουλήθηκαν το 2022 στη Μινέρβα ΑΕ.

Το 2017 η Ελαΐς – Unilever πούλησε τον τομέα των μαργαρινών, των σπορελαίων και του ελαιολάδου, μαζί με τα σήματα Βιτάμ και Αλτις στην εταιρεία Upfield του fund ΚΚR – όχι όμως και το σήμα Ελαΐς, το οποίο συνεχίζει να υπάρχει – πλέον μόνο(!) – στον τίτλο της εταιρείας «Ελαΐς – Unilever». Τότε ήταν στρατηγική επιλογή του μητρικού ομίλου να αποχωρήσει διεθνώς από τις συγκεκριμένες κατηγορίες.

Οι παραγωγικές εγκαταστάσεις

Η Unilever Hellas AE είναι μία από τις λίγες πολυεθνικές εταιρείες στην Ελλάδα, που συνεχίζουν να έχουν παραγωγική δραστηριότητα – μετά από τα χρόνια της οικονομικής κρίσης. Διαθέτει τις παραγωγικές εγκαταστάσεις στην περιοχή του Ρέντη, όπου παράγονται καθαριστικά χώρου, απορρυπαντικά ρούχων και προϊόντα της Hellmans – και κέντρο αποθήκευσης στο Σχηματάρι.

Επίσης στα πλαίσια του στρατηγικού επαναπροσανατολισμού του ομίλου αποφασίστηκε ο διαχωρισμός του παγωτού και στην Ελλάδα. Η νέα εταιρεία ονομάζεται Algida Ice cream – ο διεθνής κλάδος του παγωτού ως ανεξάρτητη εταιρεία θα εισαχθεί στα τρία χρηματιστήρια που είναι και ο όμιλος και θα πουληθεί εν συνεχεία.

Η αναβάθμιση και η ευθύνη για 13 χώρες

Εχει όμως ιδιαίτερη σημασία το γεγονός ότι η ελληνική θυγατρική έχει αναβαθμιστεί στα πλαίσια της λειτουργίας του πολυεθνικού ομίλου – είναι λίγες τέτοιες περιπτώσεις στην Ελλάδα σήμερα.

Και πλέον από τις αρχές του χρόνου η Αθήνα έχει στην ευθύνη της ακόμη 13 χώρες – την Κύπρο, τις χώρες των βαλκανίων και τις βαλτικές, την Λιθουανία, την Εσθονία και την Λετονία, οι περισσότεροι μάνατζερς των οποίων είναι έλληνες.

Πάντως αξίζει να σημειωθεί ότι πέρυσι σ΄ ολόκληρη την Ευρώπη, ο αγγλο – ολλανδικός όμιλος μείωσε τις θέσεις εργασίας κατά 3.500. Στην Ελλάδα χάθηκαν 40 θέσεις εργασίας, από τους συνολικά 65 αποχωρήσαντες με ισχυρό πρόγραμμα εθελούσιας εξόδου.

Και τούτο διότι μία ομάδα εργαζομένων απορροφήθηκε σε θέσεις του ομίλου διεθνώς και μία άλλη ομάδα θέσεων εργασίας καλύφθηκε από στελέχη που χρειάστηκαν για να ενισχύσουν τις ομάδες διεύθυνσης στις νέες αγορές που απέκτησε η Αθήνα.