Τεχνητή νοημοσύνη και θέσεις εργασίας

Στην αυτοματοποίηση του 25% των εργασιών που εκτελούνται από υπαλλήλους στις ΗΠΑ και την Ευρωζώνη θα μπορούσαν να οδηγήσουν οι τελευταίες ανακαλύψεις στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης.

Αυτό προκύπτει από έρευνα της Goldman Sachs που επικαλούνται οι Financial Times, στην οποία σημειώνεται ότι τα «παραγωγικά» συστήματα τεχνητής νοημοσύνης, όπως το ChatGPT, τα οποία μπορούν να δημιουργήσουν περιεχόμενο που δεν διαφέρει από την ανθρώπινη δημιουργία, θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν μια έκρηξη παραγωγικότητας η οποία θα αύξανε τελικά το ετήσιο παγκόσμιο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν κατά 7% σε μια περίοδο 10 ετών.

«Συναγερμός» στον ΟΗΕ για την τεχνητή νοημοσύνη – Ξεκινούν οι συζητήσεις για ρυθμιστικούς κανόνες

Μεγάλοι χαμένοι οι… εργαζόμενοι

Πιθανή επιτυχία της νέας αυτής τεχνολογίας, όμως, θα επέφερε «σημαντική αναστάτωση» στην αγορά εργασίας, καθιστώντας επισφαλείς τις θέσεις περίπου 300 εκατομμυρίων υπαλλήλων πλήρους απασχόλησης στις ανεπτυγμένες οικονομίες. Στο επίκεντρο της «θύελλας» αναμένεται να βρεθούν δικηγόροι και διοικητικό προσωπικό.

Στον αντίποδα, πάντως, κάτι λιγότερο από το ήμισυ του φόρτου εργασίας χιλιάδων ανθρώπων θα μπορούσε να αυτοματοποιηθεί, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να διατηρήσουν τις θέσεις εργασίας τους αλλά και να απελευθερώσουν χρόνο για πιο παραγωγικές δραστηριότητες.

Στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη, σύμφωνα με την έκθεση της Goldman Sachs, αυτή η αισιόδοξη οπτική θα μπορούσε να αφορά το 63% του εργατικού δυναμικού. Όμως το 7% των εργαζομένων, που απασχολούνται σε θέσεις όπου τουλάχιστον τα μισά από τα καθήκοντά τους θα μπορούσαν να εκτελεστούν από τη τεχνητή νοημοσύνη, κινδυνεύουν να χάσουν τις δουλειές τους.

Η εικόνα αλλάζει στον υπόλοιπο πλανήτη όπου επικρατεί η χειρωνακτική εργασία. Εκεί η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να επηρεάσει περίπου το ένα πέμπτο του εργατικού δυναμικού.

Ευκαιρίες και κίνδυνοι

Όπως σημειώνουν οι FT, η έκθεση αναμένεται να αναζωπυρώσει τη συζήτηση αναφορικά με τις δυνατότητες και τους κινδύνους της τεχνητής νοημοσύνης: Από τη μία πλευρά μπορεί να συμβάλει στην τόνωση της φθίνουσας αύξησης της παραγωγικότητας στις πλούσιες χώρες, από την άλλη, όμως, θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέες στρατιές ανέργων.

Η ίδια η OpenAI, η εταιρεία που δημιούργησε το ChatGPT, εκτιμά ότι το 80% του εργατικού δυναμικού των ΗΠΑ θα μπορούσε να δει τουλάχιστον το 10% των καθηκόντων του να εκτελείται από μηχανές τεχνητής νοημοσύνης.

Τα καθήκοντα της τεχνητής νοημοσύνης

Οι εκτιμήσεις της Goldman βασίζονται σε ανάλυση αμερικανικών και ευρωπαϊκών δεδομένων σχετικά με τα καθήκοντα που τυπικά εκτελούνται σε χιλιάδες διαφορετικά επαγγέλματα. Οι ερευνητές υπέθεσαν ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα είναι σε θέση να εκτελεί καθήκοντα όπως η συμπλήρωση φορολογικών δηλώσεων για μια μικρή επιχείρηση, η αξιολόγηση μιας πολύπλοκης ασφαλιστικής απαίτησης ή η τεκμηρίωση των αποτελεσμάτων μιας έρευνας σε τόπο εγκλήματος.

Θεωρούν ωστόσο ότι η τεχνητή νοημοσύνη δεν θα επιστρατευτεί για πιο απαιτητικά και ευαίσθητα καθήκοντα, όπως η έκδοση μιας δικαστικής απόφασης, ο έλεγχος της κατάστασης ενός ασθενούς σε κρίσιμη κατάσταση ή η μελέτη των διεθνών φορολογικών νόμων.

Απειλεί να βγάλει εκτός δουλειάς τις γυναίκες

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι γυναίκες της ηλικιακής ομάδας 25-54 ετών χτύπησαν αριθμό ρεκόρ τον Απρίλιο και μετά ξανά το Μάιο, ανακάμπτοντας από το περιθώριο που τις έβαλε η πανδημία του κορωνοϊού. Αυτή η τάση μπορεί όμως και πάλι να αλλάξει εξαιτίας της Τεχνητής Νοημοσύνης, σύμφωνα με το CNN.

Έρευνες δείχνουν ότι παρότι οι άντρες που εργάζονται στις ΗΠΑ είναι περισσότεροι από τις γυναίκες, αυτές θα υποστούν μεγαλύτερο πλήγμα από την επέλαση της Τεχνητής Νοημοσύνης, επειδή ασχολούνται με επαγγέλματα, που εκτιμάται ότι θα αντικαταστήσουν οι μηχανές στο άμεσο μέλλον.

Συγκεκριμένα, πρόσφατη μελέτη της σχολής Business School Kenan-Flagler του πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνας, περίπου το 79% των εργαζόμενων γυναικών, (δηλαδή 59 εκατομμύρια) κάνουν επαγγέλματα που είτε θα εκλείψουν σύντομα, είτε θα αυτοματοποιηθεί η εκτέλεση τους. Για τους άντρες το αντίστοιχο ποσοστό είναι 58%.

Οι δουλειές στις οποίες εργάζονται σε μεγαλύτερο ποσοστό γυναίκες και πιστεύεται ότι θα πληγούν από την Τεχνητή Νομοσύνη είναι, σύμφωνα με την παραπάνω πηγή, τα επαγγέλματα υγείας, η εκπαίδευση και ότι σχετίζεται με τα βιβλία και τις κοινωνικές υπηρεσίες.

«Δεν νομίζω ότι το θέμα είναι “θα χάσω τη δουλειά μου”. Περισσότερο αφορά το ερώτημα, αν υπάρχει κάτι παραπάνω να κάνει ο εργαζόμενος για το επάγγελμα του, που δεν θα μπορεί να διεκπαιρεώσει η Τεχνητή Νοημοσύνη, λέει ο Μαρκ ΜακΝίλι, καθηγητής μάρκετινγκ στο παραπάνω πανεπιστήμιο και ειδικός στα ζητήματα Τεχνητής Νοημοσύνης.

Σχεδιασμός απολύσεων από… τεχνητή νοημοσύνη

Στις σχεδιαζόμενες χρήσεις της τεχνητής νοημοσύνης περιλαμβάνεται επίσης και ο… σχεδιασμός απολύσεων εργαζομένων. Σύμφωνα με το Bloomberg, το ChatGPT είναι ήδη σε θέση να δημιουργήσει ένα γενικό υπόμνημα απολύσεων, ενώ η Microsoft σχεδιάζει να συμπεριλάβει στο Excel σύστημα τεχνητής νοημοσύνης που θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως βοήθημα στον οικονομικό προγραμματισμό.

Πηγαίνοντας ένα βήμα παραπέρα, η γαλλική startup Pigment SAS δοκιμάζει ένα εργαλείο δημιουργικού ΑΙ ειδικά για τους επικεφαλής των οικονομικών τμημάτων επιχειρήσεων.

Το Pigment AI

Το προϊόν, που ονομάζεται Pigment AI, βασίζεται στο λογισμικό OpenAI. Τοποθετεί ένα chatbot μέσα σε λογιστικά φύλλα και πίνακες που χρησιμοποιούνται για την κατάρτιση οικονομικών σχεδίων. Το λογισμικό έχει σχεδιαστεί για να αναλύει τα δεδομένα μιας εταιρείας και να δίνει απαντήσεις σε ερωτήσεις όπως «τι θα γίνει αν λανσάρουμε το νέο μας προϊόν τρεις μήνες νωρίτερα» ή «τι κάνω για να διπλασιάσω τα έσοδά μου το επόμενο έτος».

Ο συν-διευθύνων σύμβουλος της Pigment περιέγραψε τη λειτουργία του εν λόγω συστήματος ΑΙ ως «αφαίρεση του αδιάφορου μέρους της εργασίας».

Μόνο που οι προτάσεις που θα μπορούσε να παρουσιάσει η εν λόγω πλατφόρμα μόνο αδιάφορες δεν είναι για τους εργαζόμενους. Και αυτό γιατί, όπως επισημαίνει το Bloomberg, σε πολλές δυνητικές ερωτήσεις η απάντηση θα ήταν: Κάντε απολύσεις.

Τι άλλο θα μπορούσε, για παράδειγμα, να απαντήσει η ΤΝ στην ερώτηση «γιατί το τρέχον προβλεπόμενο κόστος των ανθρώπων μας είναι υψηλότερο από το εγκεκριμένο σχέδιο του 2023;»

Κίνδυνοι και αντιστάσεις

Εκτός από το να… προτείνει απολύσεις, βέβαια, η τεχνητή νοημοσύνη πλήττει και με άλλον τρόπο τους εργαζόμενους: Εξαφανίζει θέσεις εργασίας – είναι ενδεικτικό ότι ο CEO της IBM εκτίμησε ότι το 30% των λειτουργιών back-office θα εξαφανιστεί σε πέντε χρόνια, με την εταιρεία του να σταματά τις προσλήψεις σε τέτοιες θέσεις.

Υπάρχει πάντως και ο αντίλογος: Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να προτείνει σκληρά μέτρα όπως απολύσεις – προφανώς χωρίς ενσυναίσθηση και συνυπολογισμό παράπλευρων επιπτώσεων. Δεν μπορεί όμως να τις υλοποιήσει. Η υλοποίηση τέτοιου είδους αποφάσεων θα εξακολουθήσει να βρίσκεται στα χέρια των ανθρώπων.