ΝΑΤΟ: Τα σχέδια Φινλανδίας και Σουηδίας και ο ρόλος της Τουρκίας

Έντονο παρασκήνιο, και αυξημένη διπλωματική κινητικότητα παρατηρείται μετά την επίσπευση από την Φινλανδία της διαδικασίας για ένταξή της στο ΝΑΤΟ, και ενόψει της  άτυπης συνάντησης των υπουργών Εξωτερικών των κρατών – μελών του ΝΑΤΟ, που πραγματοποιείται σήμερα και αύριο, Κυριακή, στο Βερολίνο, στο οποίο θα λάβουν μέρος και οι υπουργοί της Σουηδίας Αν Λιντ και της Φινλανδίας Πέκα Χααβίστο.

Όπως έγινε γνωστό, νωρίτερα, το Σάββατο ο Φινλανδός πρόεδρος Σαούιλ Νιινίστο, τηλεφώνησε στον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, προκειμένου να τον ενημερώσει και επισήμως ότι η σκανδιναβική χώρα θα αποφασίσει να επιδιώξει την ένταξη στο ΝΑΤΟ τις επόμενες ημέρες.

Η συνομιλία με τον Πούτιν «ήταν άμεση και ευθεία και διεξήχθη χωρίς εντάσεις», είπε χαρακτηριστικά, ενώ προηγουμένως είχε επιχειρήσει να αντικρούσει τις ανησυχίες της Τουρκίας.

Τετ α τετ Τουρκίας – Φινλανδίας

Μάλιστα, όπως ανακοινώθηκε οι υπουργοί Εξωτερικών της Φινλανδίας και της Τουρκίας θα συναντηθούν στο Βερολίνο αργότερα το Σάββατο για να προσπαθήσουν να λύσουν τις διαφωνίες σχετικά με το σχέδιο της Φινλανδίας και της Σουηδίας να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ, δήλωσε ο Φινλανδός υπουργός Εξωτερικών Πέκα Χααβέστο.

«Είμαι σίγουρος ότι θα βρούμε μια λύση», είπε στους δημοσιογράφους καθώς έφτασε για μια συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ στο Βερολίνο, προσθέτοντας ότι είχε μιλήσει τηλεφωνικά την Παρασκευή με τον «καλό συνάδελφό του» Μεβλούτ Τσαβούσογλου.

Ελσίνκι και Μόσχα σχολιάζουν τη συνομιλία

Οι δύο χώρες δήλωσαν ότι οι πρόεδροί τους μίλησαν τηλεφωνικά δύο ημέρες αφότου η Φινλανδία δήλωσε την πρόθεσή της να ενταχθεί στη δυτική συμμαχία. Η Μόσχα το χαρακτήρισε ως απειλή για την ασφάλεια που θα απαιτήσει «απάντηση», αλλά δεν διευκρίνισε πώς.

Το γραφείο του Νιινίστο είπε ότι ο Φινλανδός πρόεδρος διεμήνυσε στον Πούτιν «ότι η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 έχει αλλάξει το περιβάλλον ασφαλείας της Φινλανδίας». Και πρόσθεσε ότι η χώρας του επιθυμεί να χειριστεί τις σχέσεις με τη γείτονά της Ρωσία με «σωστό και επαγγελματικό τρόπο».

Το Κρεμλίνο ανακοίνωσε: «Ο Βλαντιμίρ Πούτιν τόνισε ότι η εγκατάλειψη της παραδοσιακής πολιτικής της στρατιωτικής ουδετερότητας θα ήταν λάθος, καθώς δεν υπάρχουν απειλές για την ασφάλεια της Φινλανδίας. Μια τέτοια αλλαγή στην εξωτερική πολιτική της χώρας μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο στις ρωσο-φινλανδικές σχέσεις».

Η Μόσχα χαρακτήρισε την τηλεφωνική επικοινωνία «ειλικρινή ανταλλαγή απόψεων», έναν διπλωματικό χαρακτηρισμό τον οποίο χρησιμοποιεί κατ΄ ευφημισμό όταν οι καταστάσεις είναι δύσκολες.

Την επόμενη εβδομάδα το αίτημα

Ο υπουργός Εξωτερικών της Φινλανδίας Πέκα Χααβίστο δήλωσε ότι η χώρα του προτίθεται να υποβάλει αίτημα ένταξης στο ΝΑΤΟ την επόμενη εβδομάδα, εφόσον το Κοινοβούλιο αποφασίσει σχετικά τη Δευτέρα.

Σημείωσε, ακόμη, ότι ο φινλανδός πρόεδρος Σάουλι Νιινίστο μίλησε τηλεφωνικά με τον ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν για να τον ενημερώσει για την πρόθεση του Ελσίνκι, ενώ ο ίδιος μίλησε με τον τούρκο ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου, προκειμένου «να χαμηλώσει η ένταση», η οποία προκλήθηκε από τις επιφυλάξεις που εξέφρασε η τουρκική πλευρά για το ενδεχόμενο ένταξης στη Συμμαχία της Φινλανδίας και της Σουηδίας.

«Μίλησα με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου και θα συναντηθούμε και σήμερα. Είμαι αισιόδοξος ότι θα βρούμε λύση», δήλωσε ο κ. Χααβίστο προσερχόμενος στο άτυπο συμβούλιο των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ στο Βερολίνο και, απαντώντας σε σχετική ερώτηση, σημείωσε ότι είναι πολλά τα θέματα που ενδεχομένως απασχολούν ένα κράτος – μέλος ενόψει της ένταξης της Φινλανδίας και για αυτό η διαδικασία μπορεί να διαρκέσει μήνες. «Και ασφαλώς όλα τα κράτη – μέλη έχουν τη δυνατότητα να εμποδίσουν ή να καθυστερήσουν την ένταξη» πρόσθεσε.

«Δεν θα ζητήσουμε την άδεια της Ρωσίας»

Σε ό,τι αφορά ενδεχόμενη αντίδραση της Ρωσίας, ο κ. Χααβίστο υπογράμμισε ότι οι δύο χώρες μοιράζονται ειρηνικά κοινά σύνορα και «θέλουμε να τα διατηρήσουμε έτσι», ενώ διευκρίνισε ότι «δεν ζητάμε άδεια» από τη Μόσχα, αλλά επικοινωνούμε. Εξέφρασε δε την πεποίθηση ότι στο τέλος, τόσο η Φινλανδία όσο και η Σουηδία θα γίνουν μέλη της Συμμαχίας.

Σημειώνεται ότι η επίσημη απόφαση σχετικά με την ένταξη της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ αναμένεται να ανακοινωθεί αύριο Κυριακή 15/5, κατά τη δεύτερη ημέρα της άτυπης συνάντησης των υπουργών Εξωτερικών των χωρών του ΝΑΤΟ στο Βερολίνο. Στην κορυφή της ατζέντας βρίσκεται και η ένταξη της Σουηδίας.

Εκλεισε τον διακόπτη η Ρωσία

Είχε προηγηθεί, προ ημερών, η ανακοίνωση της ηγεσίας της Φινλανδίας για την πρόθεση ένταξης στη συμμαχία, ενώ την Παρασκευή ο Βλαντιμίρ Πούτιν συζήτησε με τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας πιθανές απειλές για την ασφάλεια της Ρωσίας λόγω της απόφασης της Φινλανδίας και της Σουηδίας να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ.

Σημειώνεται πως, σήμερα, σταμάτησαν οι εξαγωγές ηλεκτρικού ρεύματος από τη Ρωσία στη Φινλανδία, έπειτα από ανακοίνωση προς αυτήν την κατεύθυνση ρωσικού παρόχου.

Η επιχείρηση που είναι υπεύθυνη για τις πωλήσεις ρωσικού ηλεκτρικού ρεύματος στην Φινλανδία, η RAO Nordic, είχε ανακοινώσει χθες την πρόθεσή της να σταματήσει τις παραδόσεις της τα μεσάνυχτα, επικαλούμενη ληξιπρόθεσμες οφειλές, την ώρα που η Φινλανδία ετοιμάζεται να ανακοινώσει την υποψηφιότητά της για ένταξη στο NATO.

Η RAO Nordic, ο κυριότερος εισαγωγέας ηλεκτρικής ενέργειας από τη Ρωσία στις σκανδιναβικές αγορές, δραστηριοποιείται στην Ευρωπαϊκή Ένωση από το 2002.

Η Τουρκία

Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται μεταξύ άλλων η θέση που θα λάβει στη συνάντηση ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου σε σχέση με το ενδεχόμενο ένταξης στη Συμμαχία της Σουηδίας και της Φινλανδίας. «Για την ώρα παρακολουθούμε τις εξελίξεις σχετικά με την Σουηδία και την Φινλανδία, αλλά δεν έχουμε θετική γνώμη», δήλωσε χθες, Παρασκευή, ο τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν, χαρακτηρίζοντας τις σκανδιναβικές χώρες «ξενώνες τρομοκρατικών οργανώσεων», όπως το απαγορευμένο κουρδικό ΡΚΚ.

Ανεπίσημο πλαίσιο

Σύμφωνα με την εκπρόσωπο του υπουργείου Εξωτερικών Αντρέα Ζάσε, το ανεπίσημο πλαίσιο της συνάντησης έχει ως στόχο να διαφοροποιηθεί συνειδητά από το έως τώρα επίσημο και γι’ αυτό έχουν μεταξύ άλλων προβλεφθεί πολύ μικρότερα, εμπιστευτικού χαρακτήρα σχήματα για απευθείας συνομιλίες. «Το ανεπίσημο πλαίσιο εξυπηρετεί μεταξύ άλλων τον στόχο της ενίσχυσης της πολιτικής διάστασης και των πολιτικών διαβουλεύσεων του ΝΑΤΟ», δήλωσε η εκπρόσωπος. «Το ανεπίσημο πλαίσιο εξυπηρετεί μεταξύ άλλων τον στόχο της ενίσχυσης της πολιτικής διάστασης και των πολιτικών διαβουλεύσεων του ΝΑΤΟ», πρόσθεσε.

Δεν έχουμε κλείσει την πόρτα

Η Τουρκία δεν έχει κλείσει την πόρτα στην ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, αλλά επιθυμεί διαπραγματεύσεις με τις σκανδιναβικές χώρες και καταστολή των τρομοκρατικών δραστηριοτήτων της, ιδίως στη Στοκχόλμη, δήλωσε το Σάββατο ο εκπρόσωπος του Προέδρου Ταγίπ Ερντογάν.

«Δεν κλείνουμε την πόρτα. Αλλά βασικά θίγουμε αυτό το ζήτημα ως ζήτημα εθνικής ασφάλειας για την Τουρκία», είπε ο Ιμπραήμ Καλίν, ο οποίος είναι επίσης ο κορυφαίος σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής του προέδρου, σε συνέντευξή του στο Reuters στην Κωνσταντινούπολη.

Ο Ερντογάν εξέπληξε τα μέλη του ΝΑΤΟ και τις δύο σκανδιναβικές χώρες που επιδιώκουν ένταξη λέγοντας την Παρασκευή ότι δεν ήταν δυνατόν για την Τουρκία να υποστηρίξει τη διεύρυνση της συμμαχίας επειδή η Φινλανδία και η Σουηδία ήταν «σπίτι πολλών τρομοκρατικών οργανώσεων».

Οποιαδήποτε χώρα επιδιώκει να ενταχθεί στη Συμμαχία της Βορειοατλαντικής Συνθήκης χρειάζεται την ομόφωνη υποστήριξη των μελών της στρατιωτικής συμμαχίας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλα κράτη μέλη προσπαθούν να ξεκαθαρίσουν τη θέση της Άγκυρας.